De door het kabinet afgesproken vrachtwagenheffing, een eerste vorm van kilometerbeprijzing in Nederland, ligt jaren voor invoering al zwaar onder vuur van de politiek zelf. In strijd met het regeerakkoord wil het ministerie van Financiën niet dat de opbrengst van die heffing volledig ten goede komt aan vergroening van de vrachtwagensector.
Marcel van Lieshout6 maart 2019, 18:11 C
Verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen (Verkeer) wil het regeerakkoord wel uitvoeren, maar stuit op weerstand van Financiën. Haar eigen partij – een van de ondertekenaars van het regeerakkoord – is eigenlijk tegenstander van de heffing. ‘Wij vinden het helemaal niks’, zei VVD-woordvoerder Remco Dijkstra woensdag tijdens een Kamerdebat.
Een vrachtwagenheffing moet volgens de kabinetsplannen in 2023 worden ingevoerd. De opbrengst van die heffing zou het schoner maken van het vrachtverkeer moeten versnellen. De maatregel wordt gezien als de opmaat tot invoering van een systeem van rekeningrijden. Het leidende principe daarbij is dat niet het bezit maar het gebruik van het voertuig dan wordt belast.
De heffing gaat zowel voor Nederlandse als buitenlandse vrachtwagens gelden. Als die voor het rijden op alle wegen wordt ingevoerd, levert de heffing naar schatting 1,1 miljard euro op. Maar het is waarschijnlijker dat de heffing alleen voor snelwegen (en een aantal belangrijke provinciale wegen) gaat gelden. Dan wordt de opbrengst ongeveer 600 miljoen euro.
In ruil voor de heffing hoeft de vrachtwagensector niet meer te betalen voor het eurovignet en wordt de motorrijtuigenbelasting fors verlaagd. In het regeerakkoord staat dat de opbrengst terugvloeit naar de sector voor het bekostigen van maatregelen die het vrachtverkeer schoner maken.
‘Woordbreuk’
Maar Financiën denkt daar anders over. Het ministerie voorziet dat op termijn minder accijns op diesel naar de staatskas vloeit en eist daarom een deel van de opbrengst van de heffing op: maximaal 55 miljoen euro per jaar. ‘Woordbreuk’, zegt directeur Jan Boeve van de brancheorganisatie TLN.
Een groot deel van de Tweede Kamer steunt de branche in die kritiek, zo bleek woensdag tijdens een debat over de vrachtwagenheffing. Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat minister Van Nieuwenhuizen de oprichting van een groen fonds onderzoekt waarin de opbrengst van deze nieuwe belasting kan worden gestort. Van Nieuwenhuizen denkt dat dat weinig zin heeft: ‘Financiën is niet zo dol op fondsen.’
Nederland is een van de zeer weinige EU-landen waar het rijden van vrachtwagens op snelwegen nog niet met een aparte heffing wordt belast. In de naaste buurlanden Duitsland en België gebeurt dat wel. De hoogte van de kilometerheffing wil Van Nieuwenhuizen afstemmen op de ervaringen in die landen. Gedacht wordt aan ongeveer 15 eurocent per kilometer.
Als distributieland, met twee grote zeehavens, is Nederland als vervoerder van goederen over de weg een grote speler. De ruwweg 130 duizend Nederlandse vrachtwagens rijden binnen Nederland ruim zes miljard kilometer per jaar. Buitenlandse vrachtwagens rijden op jaarbasis een kleine 800 miljoen kilometer op Nederlandse wegen.
